بهاری از جنس خمیازه

بهار که از راه می‌رسد، خمیازه‌های عصرگاهی را هم با خودش می‌آورد!

● علت خواب‌آلودگی

آیا تغییر عادات بدن به علت گذر از فصل زمستان به بهار اتفاق می‌افتد؟ تغییر در ساعات شبانه روز و افزایش دمای محیط موجب بروز تغییراتی در عملکرد بدن و از جمله خواب می‌شودالبته تمام عوامل فوق در حد نظریه هستند و مطالعه روی موضوع خواب‌آلودگی در بهار همچنان ادامه دارد. لازم به ذکر است پدیده افزایش احساس خواب‌آلودگی در همه افراد دیده نمی‌شود.وی به واقعی بودن احساس خواب‌آلودگی نیز اشاره می‌کندالبته باید دقت کرد که میان افزایش احساس خواب‌آلودگی با افزایش واقعی نیاز به خواب‌ در زمستان و بهار فاصله وجود دارد. زیرا ممکن است این احساس در برخی افراد با افزایش واقعی نیاز به خواب همراه نباشد.  کم خوابی علل متعدد و متنوعی دارد. تغییر برنامه خواب هم می‌تواند باعث بی‌خوابی شود. در اولین روزهای بهار ساعت رسمی تغییر و یک ساعت به عقب کشیده می‌شود. هر چند این تغییر زیاد نیست ولی با توجه به همه‌گیری آن و همراهی با کوتاه شدن طول شب می‌تواند در میزان فرصت برای خوابیدن تاثیر منفی گذاشته و بر خواب آلودگی طی روز موثر واقع شود.

● درمان خواب آلودگی

اگر خواب‌آلودگی در ساعت طبیعی خودش رخ دهد، طبیعی است و نباید آن را غیرعادی تلقی کرد. خواب‌آلودگی طبیعی از ساعت ۱۰-۱۱ شب شروع می‌شود، بین ساعات ۲ تا ۴ بامداد به اوج خود می‌رسد و از ساعات ۵ و ۶ صبح کاهش یافته و ۸ صبح به حداقل خود می‌رسد. خواب‌آلودگی طبیعی طی روز هم بین ساعات ۱ تا ۴ بعدازظهر اتفاق می‌افتد. مخصوصا اگر فرد فعالیت بدنی نداشته و در محیط آرام قرار داشته باشد، این خواب‌آلودگی بیشتر احساس می‌شود.

خواب‌آلودگی ممکن است در همه فصول اتفاق بیفتد. اما اگر فرد از آن رنج می‌برد باید ابتدا به این اصل توجه کند که آیا میزان خواب کافی داشته است یا خیر؟  روشن است که اگر میزان خواب وی کمتر از حد طبیعی باشد، طی روز احساس خواب‌آلودگی می‌کند. نیاز خواب انسان بین ۵/۷ تا ۵/۸ ساعت است. ممکن است برداشت ما از نیاز خوابمان درست نباشد، مثلا فردی نیاز خوابش ۵/۸ ساعت است ولی احساس کند با ۷ ساعت خواب، نیازش برطرف می‌شود، این فرد مسلما بعد از یکی دو روز احساس خواب‌آلودگی در وجودش شدت می‌یابد و فعالیتش را مختل می‌کند. بعد از کم خوابیدن و برداشت اشتباه از نیاز به خواب، علت دیگر موثر در خواب‌آلودگی، عدم رعایت بهداشت خواب است، می‌گوید: کسانی که بهداشت خواب را رعایت نمی‌کنند، ممکن است احساس خواب‌آلودگی کنند. مثلا کسی که نظم در زمان خواب ندارد، به نکات لازم قبل از خواب توجه نمی‌کند و از مواد محرک چون قهوه یا چای استفاده می‌کند یا در مکانی می‌خوابد که شرایط مناسبی ندارد، پر سرو صداست یا گرمای مناسبی ندارد، خواب عمیق و خوبی را تجربه نمی‌کند و طی روز هم خواب آلوده خواهد بود. وی می‌افزاید: اگر هیچ کدام از عوامل یاد شده برای فرد خواب آلوده رخ نداده باشد، باید به دنبال بیماری‌های مختلفی باشیم که ممکن است باعث خواب‌آلودگی شوند.

● ارتباط خواب‌آلودگی با خستگی

ارتباط میان خواب‌آلودگی و خستگی : این دو با یکدیگر قرابت دارند اما یکی نیستند. اگر خسته باشید و استراحت کنید، خستگی مرتفع می‌شود ولی خواب‌آلودگی رفع نمی‌شود مگر آنکه بخوابید. ولی بر عکس با خوابیدن هم خستگی برطرف می‌شود و هم خواب‌آلودگی. خستگی به فعالیت فیزیکی بدن بستگی دارد. البته افراد خواب آلوده زودتر خسته می‌شوند و احساس خستگی در آنها زودتر بروز پیدا می‌کند. و درصورتی که برای جبران کمبود خواب باشد مجاز خواهد بود.البته بطور کلی خواب میان روز برای کودکان مناسب است و در بزرگسالان ضروری نیست. اما توصیه می‌شود افراد بزرگسالی که دچار بی‌خوابی هستند به‌خصوص آنها که در شروع خواب خود مشکل دارند، خواب میان روز را فراموش کنند، اما به هرحال هم برای کسانی که به آن عادت کرده و مبتلا به بی‌خوابی نیستند، اشکالی ایجاد نمی‌کند. این فلوشیپ خواب تاکید دارد: خواب میان روزی به هیچ وجه برای کسانی که در شروع خواب مشکل دارند مناسب نیست و می‌تواند بی‌خوابی شبانه را تشدید کند.

● چه غذاهایی بخوریم

استفاده از مواد محرک مانند چای و قهوه برای رفع خواب‌آلودگی می‌گوید: مصرف این مواد می‌تواند برای اشخاصی که احساس خواب‌آلودگی می‌کنند، بویژه آن دسته که صبح بعد از بیدار شدن از خواب، این احساس را تجربه می‌کنند مفید باشد. فقط توصیه می‌کنیم ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب به هیچ وجه از مواد محرک استفاده نشود.  منع غذایی مطلق برای کسانی که خواب آلوده و کسل هستند وجود ندارد، اضافه می‌کند: کسانی که احساس خواب‌آلودگی می‌کنند، اگر منع پزشکی ندارند می‌توانند طی روز از مواد محرک همچون چای، قهوه و ترکیبات کاکائو استفاده کنند.  برخی افراد هم با تکیه بر تجربه شخصی خود از مواد غذایی ویژه‌ای استفاده می‌کنند که تاثیر آن همگانی نیست. به‌عنوان مثال برخی معتقدند دوغ خواب آلوده شان می‌کند که البته این تاثیر قطعی و همگانی نیست اما مواجهه با نور به ویژه نورآفتاب می‌تواند در کاهش میزان خواب‌آلودگی موثر باشد.