با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، برای افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری، دارو مصرف می کنند، همیشه این سوال مطرح است که نحوه صحیح مصرف داروها در زمان روزه داری چگونه باید باشد و آیا قطع مصرف داروها و یا جابجایی زمان مصرف دارو به زمان‌های قبل از سحر یا بعد از افطار کار درستی است یا خیر. نکته قابل اهمیت که باید مورد توجه شاغلین گروه پزشکی قرار گیرد، حفظ سلامتی بیمار است.
در بارداری،
شیردهی و برخی از بیماری ها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم های
گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، اختلالات غده تیروئید، بیماری های اعصاب و روان، قلبی-عروقی و تنفسی، فرد
ملزم است پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه
داری مشورت کند.
بیماران نباید
بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغییر یا کاهش دوز
مصرفی و یا تغییر زمان مصرف کنند. رعایت نکردن این اصول می تواند منجر به عدم اثربخشی
دارو، عدم دستیابی به اثرات درمانی، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتلا به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به
روزه گرفتن باشد، می بایست به نکات زیر توجه کند.
بیماران مبتلا به
صرع، در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری هستند. پزشکان علاوه بر
بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می شوند، باید به بیماران
مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حملات آسمی می
شوند مشاوره دقیق داده و توصیه های لازم را ارائه کنند.
مطالعات به عمل
آمده روی داروهای ضد فشارخون نشان می دهد که روزه داری تاثیر خاصی بر اثربخشی این
داروها ندارد. البته گاهی اوقات لازم است در مورد داروهای مدر (ادرار آور)، برای
جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزه دار کند.
برخی از داروهای
ضدالتهاب این قابلیت را دارند که دو بار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه
داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار و سحر موکول نمود.
پزشک معالج، جهت
درمان عفونت در بیمار روزه‌دار، می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی کند که
به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.
برخی از داروها
نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود هستند. در مورد این داروها به جای
مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک می تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز
می شود توصیه کند.
تغییر نحوه مصرف
برخی از داروها (از شکل خوراکی به شکل پوستی) در این ایام نیز براساس تجویز پزشک
ممکن است. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از داروهای خوراکی، پزشک
معالج می تواند آنها را به شکل زیست چسب (چسب پوستی دارو در صورت موجود بودن)
تجویز کند.
هرچند روزه داری
برای برخی از مبتلایان به دیابت بنابر تشخیص پزشک معالج می تواند مفید باشد، ولی تغییر
خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که
انسولین مصرف می کنند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.
در تمامی بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم است.
نکته بسیار مهمی
که در خصوص سلامت بانوان لازم به ذکر است، استفاده از داروهای ضد بارداری ترکیبی
مانند LD است که می بایست با
دستور پزشک معالج صورت گیرد و مصرف آن به منظور قطع خونریزی دوران قاعدگی و کامل
کردن روزه در ماه رمضان ممنوع است. مصرف قرص های ضد بارداری ترکیبی به روشی که
منجر به قطع قاعدگی شود، علاوه بر این که چرخه هورمونی مصرف کننده دارو را مختل
خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندام‌های
تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف
مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش می یابد و این امر
هشداری است برای بانوانی که در سنین بالای 35 سال هستند، دارای اضافه وزن و سابقه
ترومبوز و یا سیگاری هستند. این موضوع ضرورت مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی را
تحت نظارت پزشک، دوچندان می کند.
توصیه های نحوه مصرف داروها در ماه مبارک رمضان
1.
در خصوص اقدام
به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها، باید با پزشک و داروساز مشورت کنید.
2.
روزه دار
عزیز، چنانچه مبتلا به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک ماه
رمضان هستید، قبل از هر چیز با پزشک معالج خود مشورت کنید.
3.
در زمان روزه
داری هیچگاه وعده های دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول نکنید. این عمل سبب اختلال در روند
درمان می گردد. مصرف بسیاری از داروها را می توان پس از مشوت با پزشک به زمان سحری
یا افطار منتقل نمود.
4.
روزه دار
عزیز، چنانچه مبتلا به بیماری مزمن مانند
فشارخون، دیابت، بیماری های گوارشی، اعصاب و روان، قلبی- عروقی، تنفسی و اختلالات
کلیوی هستید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و
همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک
رمضان، با پزشک و داروساز مشورت کنید.
5.
اثربخشی
بسیاری از داروها، ارتباط مستقیمی با مصرف به موقع آنها در زمان معین دارد. در
ایام روزه داری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع نکنید.
6.
قطع ناگهانی
برخی از داروها به واسطه روزه داری بسیار خطرناک است. درباره قطع داروهای خود و نحوه
استفاده آنها در ماه مبارک رمضان، با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.
7.
بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک رمضان تحت بررسی پزشکی قرار گیرند.
بیماران باید از نظر سطح قند خون، فشار خون، چربی خون، انعقاد خون و بررسی های کلی
وضعیت بیوشیمی خون بررسی شوند و بر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار
قبل از شروع ماه مبارک تعیین شود.
8.
هم بیماران و هم خانواده فرد مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات احتمالی تهدید
کننده بیمار در ایام روزه داری مورد مشاوره قرار گیرند. همچنین در مورد علائم
افزایش و کاهش قند خون، اندازه گیری قند خون، تنظیم وعده های غذایی، فعالیت بدنی و
مصرف داروها در ماه مبارک رمضان باید آموزش لازم را دریافت کنند. علاوه بر این،
روش درمان و اقدامات لازم در صورت بروز مشکل باید به همراه بیمار آموزش داده شود.
9.
استفاده از داروهای ضدبارداری ترکیبی مانند LD در بانوان فقط می‌بایست
طبق دستور پزشک معالج باشد و جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن
روزه در ماه رمضان، نمی بایست مصرف شود چرا که تبعات خطرناکی مانند اختلالات
انعقادی و ایجاد لخته خون در عروق اندام‌های تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال
خواهد داشت.
سالی سرشار از سلامتی و
بهروزی برای شما هموطنان آرزو می کنیم